Schilderwerken De Boer Obdam uit Obdam hadden de landelijke primeur: als eerste schilders- bedrijf gebruikten ze in Nederland EVA- verf bij een grote renovatieklus, het schilderen van het interieur van het hoofdgebouw van woonstichting Woonwaard in Alkmaar. De eigenaar van Woonwaard vond dat het interieur wel een nieuwe look and feel kon gebruiken. Tijd voor het gebruik van EVA, de eerste gerecyclede ( muur ) verf van Nederlandse verfrestanten. Het idee paste prima in de innoverende stijl van de woningbouwvereniging , zo Juan Sardina van De Boer. Zo gezegd, zo gedaan.

Deze ( r ) evolutie startte nadat het Ministerie van Infrastructuur en Milieu eind 2013 de productstatus aan RePaint had toegekend. Hierdoor kon Ursa Paint ( thans: RIGO Verffabriek ) uit Ijmuiden, deze gerecyclede verfgrondstof gaan gebruiken voor de productie van nieuwe
( muur ) verf. Het bedrijf presenteerde in de kerst van 2013 de eerste pot gerecyclede verf, genaamd EVA. De verf is bijna volledig gebaseerd op grondstoffen die worden teruggewonnen uit verfrestanten. De broers Van Westerhoven, Machiel en Toon, eigenaars van het bedrijf, deden mee aan het VVVF- project om verfrestanten in te zamelen en te hergebruiken als muurverf. Niet eens direct om eraan te verdienen, maar vooral om te kijken of het überhaupt mogelijk was.‘ Hun credo luidt: ‘Je koopt geen pot verf, maar een pot principes” (1).

Machiel van Westerhoven, technisch directeur van Urs Paint zegt: ’’ In feite is het heel simpel. Wat zou er beter zijn: nieuwe verf maken van nieuwe grondstoffen en de restanten in een verbrandingsoven gooien of de restanten verzamelen, opwaarderen en hergebruiken als grondstof ? Het antwoord lijkt me niet moeilijk te geven, ook zonder dat je het voordeel berekent tot cijfers achter de komma. (2) ”

Janette de Lange, Marketingmanager SUEZ Recycling and Recovery Netherlands, is het met deze stelling niet eens. Volgens haar zijn de milieu bevorderende effecten wel degelijk relevant. Uit een door IVAM en Partners for Innovation uitgewerkte LCA ( levenscyclusanalyse ) blijkt volgens haar dat recycling van verf een milieuwinst van 72% oplevert. Dit betekent 72% minder milieuschade dan bij verbranding en het maken van volledig nieuwe verf. Er zijn immers minder grondstoffen nodig, er hoeft minder energie te worden gebruikt. Zodoende wordt er minder CO2 uitgestoten. Bovendien: verfrestanten die niet hergebruikt worden, zorgen voor een extra CO2-uitstoot in Nederland van ruim 11.000 ton. Om deze uitstoot te compenseren, zou een bos van een half miljoen bomen geplant moeten worden ! Tel uit je winst.

Alles goed en wel, maar wordt deze nieuwe verf al op grote schaal door de consument gebruikt en de verfproducent geproduceerd ? De Ketentafel Verf Groningen van Noorden Duurzaam houdt zich bezig met de verduurzaming van de verfketen in de gemeente Groningen e.o. Deze ketentafel kent vertegenwoordigers vanuit overheid, bedrijfsleven (o.a. schilders branche ) en andere partijen uit de verfketen die door het organiseren van allerlei projecten dit doel hoopt bereiken. De leden van deze tafel constateren dat er nog niet op grote schaal duurzame verf wordt gebruikt. Waaraan ligt dit volgens hen ? Er zijn een aantal problemen die overwonnen moeten worden wil het gebruik van gerecyclede verf gemeengoed worden onder de verfproducent en verfconsument. Kort samengevat zijn dit (3):

1)- Bedrijven hanteren vaak een verkeerde bedrijfsstrategie. Ze zijn op de korte termijn gericht, in plaats van op de lange termijn. Ze zijn gericht op operational excellence, en op de lange termijn ligt de focus op continuïteit . Duurzaam innoveren vereist echter bedrijfseconomisch een lange adem, m.a.w. langetermijnplanning.
2)- Er is onduidelijk welk businessmodel er wordt gebruikt .Veel modellen houden er onvoldoende rekening mee dat de productie van nieuwe, duurzame producten aanvankelijk hogere productiekosten met zich meebrengen, vanwege de langere terugverdientijd. Daarom moet ook de klant rekening houden en bereid zijn om een tijd lang een hogere prijs te betalen voor dit product.
3)- Ook zit hergebruik nog onvoldoende tussen de oren van de R&D - afdeling van bedrijven. Nog steeds zijn er teveel producten die niet worden ontworpen om te worden hergebruikt. Opmerkelijk, want de zogenaamde restwaarde van de gebruikte producten en materialen is vaak laag.
4)- Het begrip duurzaamheid is vaak onvoldoende eenduidig. Opdrachtgevers willen duurzame verf, zonder aan te geven wat ze daaronder verstaan. Gevolg hiervan is dat er verschillende duurzame verfproducten worden gebruikt, zonder dat er duidelijkheid is over de vraag of er ook daadwerkelijk duurzame verf wordt gebruikt. Om meer duidelijkheid te krijgen dienen grote gebruikers gezamenlijk duidelijk aan te geven welk duurzame verfproduct ze willen gebruiken.
5)- Teveel aanbod van ‘ duurzame ’ verf, gebrekkige vraag aan de kant van de verfconsument. De grote verfproducenten doen nog onvoldoende mee aan de productie van duurzame verf. Om deze benadering te veranderen dienen volgens de Tafel goede ervaringen voldoende onder hun aandacht te brengen.

Interessant hierbij is ook welke rol podia als Noorden Duurzaam hierbij kunnen spelen. De Tafel wil dit aspect nadrukkelijk onderzoeken.

Er zijn inmiddels in Nederland schilders die zuiver op basis van duurzame verfproducten werken. Een aantal van hen heeft zich verenigd in de Verenging Schildersvannu. Ze streven naar het verduurzamen van de schildersbranche, door middel van samenwerking en kennisuitwisseling. Richard Hoogstraten van schildersbedrijf BlauwVlas uit Havelte is een van hen. Hij is ook lid van de Ketentafel Verf Groningen. ‘ Duurzaamheid staat in feite voor het maken van een keuze. Voor elk product bestaat langzamerhand een duurzame variant, stelt hij. Je hebt bijvoorbeeld duurzame kleding, duurzaam bankieren en duurzaam geproduceerd voedsel’(4) .

Waarom zijn er dan nog relatief weinig duurzame schilders ? Enkele verfproducenten zetten langzamerhand meer in op het produceren van bio- based verf, dat is een goede trend, maar het mag van de Tafel nog wel wat steviger. Is het koudwatervrees aan de kant van de schilders ? Er wordt nog te weinig gezamenlijk opgetrokken. Hoe groter het aantal schilders dat gezamenlijk voor duurzame verf kiest, hoe groter de kans dat de verfproducenten ook ‘ omgaan’ .

De Tafelleden zien het dan ook als hun taak om via fora als die van de Ketentafel Verf Groningen een bijdrage te leveren aan dit proces van omgaan naar duurzame verfproducten. Hoogstraten merkt in zijn bedrijf wel dat de consument er steeds meer rijp voor is. ‘ Mijn credo luidt :’ kwaliteit bereik je door de klant exact te leveren wat deze vraagt ‘, zegt hij. Het is een proces van lange adem. Maar wel een proces dat moet worden bewandeld om tot een grootschalig gebruik van duurzame verfproducten te komen. De Ketentafel wil hierin een pro- actieve rol spelen.

Groningen, december 2016 / Huib Kroeb.

Meer informatie ?

DirkJan Bours, Tafelbegeleider Ketentafel Verf Groningen
T: +31 ( 0 ) 6 - 474 364 24
E:dirkjan.bours@noordenduurzaam.nl

Noten:
(1)(2) - Bron: Verf&inkt 30 - 2014.
(3) - Met dank aan: :"Excelleren in duurzaam ondernemen" ( BIM Media 2016 ) van Kristina
Lauche, Kristian Peters en Hans Wortmann.
(4) - www.schildersvannu.nl/blog Wat is kwaliteit door Richard Hoogstraten.